లవంగము

లవంగం:                                    ఆంగ్లం:   Cloves                హిందీ:  Lavang    *

26 సుగంధద్రవ్యాలలో  అధిక మొత్తంలో ఫినోలిక్ యాసిడ్స్ కలిగిఉండి, అమితమైన  యాంటీ ఆక్షిడేంట్ ధర్మాలను ప్రదర్శించటంలో లవంగం ప్రధమ స్థానంలో ఉంది.  ఈ ఫినోలిక్ యాసిడ్స్ రక్తంలోని పోషకాలను శరీరకణాలకు చేరవేయటంలోను, కణాలలో శక్తిని ఉద్భవింపచేయటంలోనూ, ప్రముఖ పాత్ర పోషిస్తాయి.  లవంగాలలో సమృద్ధిగా ఉన్న మాంగనీసు మెదడు యొక్క పనితీరును వృద్ధి చేయటంలోనూ,  మరియు ఎముకల ద్రవ్యరాశి సాంద్రతను,  ధృడత్వాన్ని పెంచటంలోను ఉపయోగపడుతుంది.   అధిక మొత్తంలో ఉన్న పీచు పదార్ధం మలబద్దకాన్ని నివారిస్తుంది.  లవంగాలలో యూజినాల్ అనే అత్యంత శక్తివంతమైన  యాంటీ ఆక్షిడేంట్, C విటమిన్ తో కలిసి    ప్రీ రాడికల్స్ వలన కలిగే  oxidative stress  ను, సమర్ధవంతంగా నివారిస్తుంది.  యూజినాల్ క్యాన్సర్ కణుతులను, అనేక రకాల క్యాన్సరులను తగ్గించటంలోను, శరీరంలో కాన్సర్ కణాలను నాశనం చేయటంలోను బాగా పనిచేస్తుంది.  యూజినాల్  వాపు, మంట, గట్టిపడుట లాంటి కాలేయ వ్యాదులను నిరోధించి, కాలేయాన్ని ఆరోగ్యంగా ఉంచటమే కాక,  పెద్ద ప్రేవులలోని  పరాన్న జీవులను చంపుతుంది.  లవంగాలలోని nigericin  అనే కాంపౌండ్  రక్తంలోని షుగర్ ను వినియోగించుకునే సామర్ధ్యాన్ని శరీర కణాలలో పెంచటంలోను మరియు ఇన్సులిన్ స్రావాలను వృద్ధి పరచటంలోను సహాయపడుతుంది.  తద్వారా రక్తంలో సుగరు నిలవలను క్రమబద్దీ కరిస్తుంది.  polyphenols అనే యాంటీ  ఆక్షిడెంట్ అధికంగా కల 100 ఆహారపదార్ధాలలో  లవంగాలు ప్రధమ స్థానంలో ఉన్నాయి.  ఇవి మధుమేహం, అల్జీమెర్, మెదడు వ్యాధులు, గుండె సంబంద వ్యాధులు, జీర్ణ అవయవాల వ్యాధులు నివారణలో ప్రముఖంగా పనిచేస్తాయి.  ఈ వ్యాదులలో ఉడుకును, నొప్పులను తగ్గిస్తాయి. DNA లలో పరివర్తనలు (mutations) జరగకుండా రక్షిస్తాయి.  వీనిలోని K విటమిన్ రక్తం గడ్డకట్టునట్లు చేయటంలోనూ, C విటమిన్  రోగ నిరోధకశక్తిని వృద్ధి చేయటంలోనూ ఉపయోగపడతాయి.   వీనిలోని కాంపౌండ్స్  చిగుళ్లవ్యాధులను, విరేచనాలను, యీడ్పువ్యాధి (Cramps), గ్లాని ( fatigue) లను, కలిగించే విష క్రిములను నాశనం చేసి మంచి ఆరోగ్యాన్ని కలిగిస్తాయి.  లవంగాలు నోటి దుర్వాసనను, కడుపు ఉబ్బరాన్ని, గ్యాస్ ను, తగ్గించి  జీర్ణ స్రావాలను వృద్ధి చేస్థాయి.  గొంతునుండి  డుయోడినం వరకు జీర్ణ అవయవాలలో  మ్యూకస్ పొరను వృద్ధి చేయటం ద్వారా వానిలో అల్సర్  రాకుండా నిరోధిస్థాయి.  పిప్పిపన్ను నొప్పిని  తగ్గిస్తాయి.  గర్భవతులలో వచ్చే వేవిళ్ళు, వాంతులు, తలత్రిప్పులను నివారిస్తాయి.  జలుబు మరియు ఫ్లూ జ్వరము లందు గొంతులో కూడిన కఫంను తొలగిస్తాయి.  తెల్లకణాలను వృద్ధిచేస్తాయి.   వీటిలోని  ఫెనాల్ ఆహారం ద్వారా శరీరంలో ప్రవేశించే విషపదార్ధాలను తొలగించి, కణాల  విధ్వంసాన్ని అడ్డుకుంటాయి.  NB: గర్భిణులు, గాస్ట్రిక్ అల్సర్ ఉన్నవాళ్ళు వీనిని  బాగా తక్కువగా వాడాలి. చిన్న పిల్లలకు వాడరాదు.

పొదీనా ఆకులు

పుదీనా              ఆంగ్లం:  Mint                         హిందీ:  పుదినా పత్తా

పుదీనా ఆకులలో  కాల్షియం, మెగ్నీషియం, కాపర్,  పోలేట్, పొటాషియం, మాంగనీస్, A, E, D విటమిన్లు సమృద్ధిగా ఉంటాయి.   పుదీనాలోని రోజ్ మేరిక్ యాసిడ్ అనబడే యాంటీ ఆక్షిడేంట్,  ఋతువులు మారినప్పుడు వచ్చే అలర్జీలను తగ్గించడంలోనూ, దేహంలోని ఉడుకును నివారించడంలోను సమర్ధవంతంగా పనిచేస్తుంది. పుదీనా లోని మెంతాల్ అనే సుగంధద్రవ్యం, జలుబు వలన గొంతు, ముక్కులలో కఫం గట్టిపడి, బయటికి రాక కష్టం అయినప్పుడు, దానిని సునాయాసంగా వెడలగొట్టి, ముక్కు గొంతుల్లో చల్లని అనుభూతిని కలిగిస్తుంది.  పది ఆకులను బాగా కడిగి, ఒక గ్లాస్ నీటిలో 5 నిముషములు కాచి, వడకట్టి త్రాగవచ్చు. ఈ మెంతాల్ జీర్ణాశయంలోని అనేక హానికారక క్రిములను నిరోధించటమే కాక, గ్యాస్ట్రిక్ అల్సర్లు రాకుండా చేస్తుంది.  పుదీనాలోని పిప్పరమెంట్ అనే ద్రవ్యం జీర్ణాశయంలోని ఆమ్ల స్రావాలను ఉత్తేజితం చెయ్యటం ద్వారా , అరుగుదలను పెంచి, జీర్ణాశయంలో ఏర్పడే ఉబ్బరం, కడుపునొప్పి, వాయువు కూడటం, కడుపు మంటలను పూర్తిగా నివారిస్తుంది.  నిరాశా నిస్పృహలను, యాంగ్జైటీ ని, తగ్గించటంలోను, జ్ఞాపకశక్తిని పెంచటంలోను, ఈ పిప్పరమెంట్ చక్కగాపనిచేస్తుంది. పుదీనాలోని monoterpene అనే పైటో న్యూట్రియంట్ శరీరంలో పెరిగే అనేక కణుతులను నివారిచటమే కాక, అనేక రకాల క్యాన్సర్లను రాకుండా కట్టడి చేస్తుంది.  పుదీనాలోని salicylic acid మొటిమలను,  బ్లాక్ హెడ్స్ ను, తగ్గించటంలోను, కాళ్ళ పగుళ్ళను, నల్లమచ్చలను, మృతకణాలను, తొలగించటంలోను, పురుగులు కుట్టటంతో కలిగిన మంటలను నివారించటం లోను,  చక్కగా పనిచేస్తుంది.   పుదీనాలోని chlorhexidine అనే కాంపౌండ్ నోటిదుర్వాసనను, పళ్ళు పుచ్చిపోవటాన్ని నిరోధిస్తుంది.  దీనిలోని విటమిన్ A రేజీకటిని నిరోధించటమే కాక, కళ్ళ ఆరోగ్యాన్ని వృద్ధి చేస్తుంది.  దీనిలోని E, D, విటమిన్లు చర్మ సౌందర్యాన్ని పెంపొందిస్తాయి.  శరీర రంద్రాలలోని మలినాలను బయటకు నెడతాయి.   పుదీనా ఆకులు గర్భవతులకు వచ్చే వేవిళ్ళు, తలత్రిప్పులను చాలా బాగా తగ్గిస్తాయి.  వీని ఆకుల రసం బాలింతలలో చనుమొనలు పగిలి చేసిన నెప్పులను, తలలో కలిగే చుండ్రు, పేలు, దురదలను, తగ్గించటంలో బాగా పనిచేస్తాయి.  పుదీనా ఆకులు శరీరంలోని రక్త ప్రసరణను ఉత్తేజపరుస్తుంది. మేటబొలిజం పెంచుతుంది. తద్వారా అల్జీమెర్ వ్యాధిని, మధుమేహంలో గ్లూకోజ్ స్థాయులను తగ్గించుతాయి. రుతుసమయంలో వచ్చే cramps ను కూడా నివారిస్తాయి.   NB:  బాలెంతలు మితంగా వాడాలి. గర్భస్రావం అయ్యే స్త్రీలు వాడకూడదు.  చిన్నపిల్లలకు వద్దు.

*పుదీనా రక్తహీనతను సమర్ధవంతంగా తొలగించటమే కాక  కొత్త రక్త కణాలను అభివ్రుద్ధిచేస్తుంది. పుదీనా ఆకుల రసం మూడు స్పూన్లు  ఒక గ్లాస్ నీటిలో కలిపి ప్రతిరోజు ఉదయాన్నే తీసుకోవాలి. 

అరటిపండు

అరటిపండు:     ఆంగ్లం:  బనాన      హిందీ:  కేల

సర్వసాదారణంగా మన దేశంలోని అన్ని ప్రాంతాలలో లభించే, అందరూ కొనగలిగే పండు అరటిపండు.  విస్థారంగా లభిస్తున్నందున దీనిని మనము తేలిక భావంతో చూస్తాము. కానీ దీనిలోని  పోషకాలు, విటమినులను సరిపోల్చితే  యాపిల్ పండు దీనిముందు బలాదూరే.  ఆరోగ్యం కోరుకునే ప్రతి ఒక్కరూ, ప్రతిరోజూ తినవలసిన, తినదగిన సూపర్ పండు ఇది.  యాపిల్ కంటే 5 రెట్ల A విటమిన్, 5 రెట్ల ఇనుము, 3 రెట్ల ఫాస్ఫరస్, 2 రెట్ల పిండి పదార్ధాలు,  మెరుగ్గా పొటాషియం, పీచు, మెగ్నీషియం, విటమిన్లు లభ్యం అవుతాయి. 1. అరటిపండులోని ట్రిప్టోటాన్ అనే అమినోయాసిడ్, విటమిన్ B తో కలిసి సెరిటోనిన్ ను తయారు చెయ్యటం ద్వారా, మానసిక కృంగుదలను  తొలగించి, ఆహ్లాదకర మనోస్థితిని కలిగిస్తుంది.  2. దీనిలో సమృద్ధిగా ఉన్న B6 విటమిన్ స్త్రీల బహిష్టు సమయంలో కలిగే కడుపునొప్పిని అద్భుతంగా తగ్గిస్తుందని పరిశోధనలు  చెబుతున్నాయి.  గర్భిణీలలో తరచుగా  సంభవించే వేవిళ్లను కూడా ఈ విటమిన్ నివారించగలుగుతుంది.  గుండెపోటుకు కారణమయ్యే homocysteine స్థాయిని తగ్గించటం ద్వారా, గుండె ఆరోగ్యాన్ని పెంచేందుకు కూడా B6 దోహదపడుతుంది.       3. జీర్ణాశయం, చిన్నప్రేవులలో  ఏర్పడే అల్సర్లను, శ్లేష్మాన్ని, తొలగించి, వానిని స్వస్థత పరచటంలో అరటి అందెవేసిన చెయ్యి.  అరటి వీనిలోని మంట, నొప్పి, చిరచిరలను నివారిచి, ఆ దెబ్బతిన్న భాగాలపై రక్షణకవచం ఏర్పరుస్తుంది. 4. అరటిలో సమృద్ధిగా ఉన్న పొటాషియం రక్తపోటును నియంత్రణ చేస్తుంది.  మెదడుకు అధిక ఆక్షిజన్ అందించటం ద్వారా మెదడు యొక్క పనితీరును మెరుగు  పరుచుతుంది.  పొటాషియం కిడ్నీలలో రాళ్ళు ఏర్పడకుండా నిరోదిస్తుంది. నాడీ తంత్రుల క్రియాశీలతను, స్పంధనాశక్తిని  వృద్ధి చేస్తుంది.  5. దీనిలోని ఇనుము హిమోగ్లోబిన్, ఎర్ర రక్తకణాలను వృద్ధిచేసి  అనీమియా రాకుండా చేస్తుంది. దీనిలోని choline అనే విటమిన్  పొట్ట భాగంలో పెరుకునే క్రొవ్వును కరిగిస్తుంది. 6. దీనిలోని మాంగనీస్ మరియు C విటమిన్ కలిసి శరీరంలో  కోలోజేన్ తయారీకి దోహదం చెయ్యటమే కాక,  ఫ్రీ రాడికల్స్ వలన కలిగే  కణవిధ్వసం జరగకుండా నిరోధిస్తాయి. Lutein,  Zeaxanthin, Albeit, లాంటి యాంటీ ఆక్షిడెంట్లు కూడా ఈ క్రియలో సాయపడతాయి. 7. అరటిలోని  కరిగే పీచు, కరగని పీచులు, రక్తంలోని షుగర్ శాతాన్ని నియంత్రించటమే కాక,  కొలెస్టరాల్ ను బయటకు నేట్టివేస్తాయి. దీనిలోని పెక్టిన్ అనే ఎంజైమ్ జీర్ణవాహిక, చిన్నప్రేవుల లోపలి  పొరను మృదువుగా మార్చి, ప్రేగులలోని విషపదార్ధములను బయటకు పంపుతుంది. 8. దీనిలోని మెగ్నీషియం  మెదడులోని నాడీతంత్రుల మద్య ప్రసారాలను వృద్ధి పరుస్తుంది.  ఎముకలకు  స్వరూపాన్ని, సాంద్రతనుకలిగించటంలో కూడా మెగ్నీషియం తోడ్పడుతుంది. 9. అరటిపండు తోలు లోపలి భాగంలో అధిక పోషకాలు  ఉన్నందున ,  పారవెయ్యకుండా ఆ భాగాన్ని తినటం మంచిది.  ఈ తోలు లోపలి భాగంతో రుద్దటం ద్వారా పులిపిర్లను, చర్మం నల్లబడటాన్ని, కీటకాలు కుట్టిన బాధలను తగ్గించుకోవచ్చు. 10.అరటి జీర్ణశక్తిని పెంచుతుంది. కీళ్ళ నొప్పులను తగ్గిస్తుంది. కిడ్నీల పనితీరును మెరుగుపరుస్తుంది.  కూరఅరటికాయ ఉడికించి తిన్నా, రోజూ అరటిపండ్లు  తిన్నా, క్షయ వ్యాధి రోగుల ఆయుషు గణనీయంగా పెరుగుతుంది. డయోరియాను, అల్సర్లను తగ్గిస్తుంది. 

మధుమేహం - Home Remidies

		మధుమేహం  - హోమ్ రెమిడీస్
1	ఒక టీస్పూన్ దాల్చినచెక్క పొడిని,  ఒక గ్లాస్ వేడినీటిలో కలిపి ప్రతిరోజు  ఉదయం పరగడుపున త్రాగాలి
2	రాత్రి మూడు లేత మామిడిఆకులను ఒక గ్లాస్ నీటిలో ఉడికించి, మూతపెట్టి, ఉదయాన్నేవడకట్టి త్రాగాలి
3	రెండు స్పూన్ల మెంతులను రాత్రి పెద్ద గ్లాస్ నీటిలో నానబెట్టి, ఉదయం వానిని నీటితో సహా పరగడుపున త్రాగాలి
4	ఒక గ్లాస్ మజ్జిగలో రెండు స్పూన్ల కలబంద రసము కలిపి ఉదయం, సాయంత్రం తీసుకోవాలి
5	రెండు స్పూన్ల పెద్ద ఉసిరికాయల రసమును,  ఒక కప్పు నీటిలో కలిపి  రెండు పూటలా తీసుకోవాలి
6	లేత మామిడి ఆకులను కడిగి, నీడలో ఎండించి పొడి చేసుకోవాలి. ఈ పొడిని ఒక టీస్పూన్ మోతాదులో
	ఒక గ్లాస్ నీటిలో కలిపి ప్రతిరోజూ ఉదయం, సాయంత్రం త్రాగితే మంచి ఫలితం ఉంటుంది
7	ఒక కాకరకాయను ముక్కలుగా కోసి,  చిటికెడు ఉప్పు, చిటికెడు మిరియాలపొడిని వేసి మిక్సీలో
	రసం తీసి వడకట్టి ఉదయం పరగడుపున ఒక గ్లాస్ నీరు కలిపి త్రాగాలి
8	ఒక గుప్పెడు వేపాకులను శుభ్రపరిచి, రాత్రి ఒక గ్లాస్ నీటిలో నానబెట్టి, ఉదయం వాటిని వడకట్టి,
	ఆ నీటిని ప్రతిరోజూ పరగడుపున తీసుకుంటే మేలు చేస్తుంది
9	పది కరివేపాకులను కడిగి, ఒక గ్లాస్ నీటిలో వేసి అయిదు నిముషాలు మరిగించాలి.
	ఆ నీటిని వడకట్టి ప్రతిరోజూ టీలా ఉదయం పరగడుపున త్రాగాలి
10	రెండు టీస్పూన్ల యాపిల్ సిడార్ వెనిగర్  తీసుకుని, 100 ml  నీటిలో కలిపి త్రాగాలి

దగ్గు (Cough)

Home Remidies.

1. ఒక టీస్పూన్ అల్లం రసం, ఒక టీస్పూన్ తేనె కలిపి, రెండు పూటలా చప్పరించాలి.  ఇది గొంతులో నుసను                తగ్గిస్తుంది. తెమడను తొలగిస్తుంది.
2. ఒక టీస్పూన్  వాము పొడిని తమలపాకులో ఉంచి, నిద్రించే ముందు నమిలి తింటే పొడి దగ్గును రానీయదు.
3. తాజా నల్లద్రాక్ష పండ్లను రసము తీసి,  ఒక కప్పుకు కొద్దిగా తేనె చేర్చి త్రాగితే పొడిదగ్గు తగ్గిపోతుంది.
4. పొడిదగ్గుకు చిన్న అల్లం ముక్కను తరిగి, ఒక గ్లాస్ నీటిలో  5 నిముషాలు మరిగించి, వడకట్టి తేనె చేర్చి త్రాగాలి.
5. ఒక కప్పు పాలలో చిటికెడు పసుపు, ఒక స్పూన్ తేనె కలిపి త్రాగితే రాత్రులలో ఎక్కువగా వచ్చే దగ్గు తగ్గుతుంది.
6. valerian,Thyme లలో ఏదోఒకటి,  ఒక కప్పు నీటిలో మరిగించి, వడకట్టి త్రాగితే, పండుకుంటే పెరిగే దగ్గు రాదు.
7. రెండు స్పూన్ల తేనెను నేరుగా కాని, అయిదు చుక్కల నిమ్మరసం కలిపి గాని తీసుకుంటే మేలు చేస్తుంది.
8. ఒక అరటిపండులో రెండు టేబుల్ స్పూన్ల పెరుగు కలిపి రెండు పూటలా తింటే మంచి ఉపశమనం కలుగుతుంది.
9.అతిమధురం వేరు లేదా ఒక టీస్పూన్ మిరియాల పొడితో టీ కాచి, ఒక స్పూన్ తేనె చేర్చి మూడుసార్లు త్రాగాలి.
10.తాజా పైనాపిల్ ను రసం తీసి వడకట్టి, ఒక స్పూన్ తేనె చేర్చి రెండు పూటలు ఒక కప్పు మోతాదులో త్రాగాలి.
11. తులసిఆకు పేస్ట్, అల్లం రసం, తేనె, మూటిని ఒక టీస్పూన్ మోతాదులో తీసుకుని బాగా కలిపిన తర్వాత ఆ
      మిశ్రమాన్ని ఉదయం, సాయంత్రం నిదానంగా చప్పరించాలి. 

గొంతు నొప్పి (Sore throat)

    Home Remidies.
1. ఒక గ్లాస్ వేడినీటిలో అర టీస్పూన్ కళ్ళు ఉప్పు కలిపి బాగా పుక్కిలించాలి. ఇది మంటను, చిరచిరను  తగ్గించి          గొంతును సరిచేస్తుంది.
2. ఒక గ్లాస్ వేడినీటిలో అర టీస్పూన్ బేకింగ్ సోడా, దానిలో సగం ఉప్పు కలిపి బాగా పుక్కిలించి ఉయ్యాలి. ఇది
    గొంతులోని క్రిములను నాశనం చేస్తుంది.
3. ఒక గ్లాస్ పాలలో అర టీస్పూన్ పసుపు కలిపి వేడిచేసి త్రాగాలి. గొంతు వాపు తగ్గుతుంది.
4. ఒక కప్పు నీటిలో చిటికెడు సోంపు గింజలు వేసి కాచి, వడకట్టి కొద్ది వేడిలో త్రాగాలి.  లేదా సొంపును చిటికెడు            నోటిలో వేసుకుని నమిలి రసం  మింగవచ్చు.
5. చికెన్ సూప్  తయారుచేసుకుని తగిన వేడిలో త్రాగాలి. బిగిచిన ముక్కులు తెరుసుకుంటాయి. గొంతు,                     ముక్కులలోని స్రావాలు బయటకు నెట్టబడతాయి.
6. దాల్చినచెక్క పొడి, యాలకులపొడి ఒక్కొక్క గ్రాము, చిటికెడు మిరియాలపొడి, ఒక స్పూన్ తేనెతో బాగా
     కలిపి మూడు పూటలా చప్పరించాలి.  గొంతు మృదువుగా మారుతుంది.
7. 15 తులసి ఆకులు  ఒక గ్లాస్ నీటిలో వేసి, 10 నిముషాలు మరిగించి వడకట్టి, ఒక స్పూన్  తేనె కలిపి త్రాగాలి.
8. రెండు వెల్లుల్లి రెబ్బలు నలిపి, చిటికెడు జీలకర్ర  కలిపి, టీలా కాచి వడకట్టి  త్రాగితే ఉపశమనం వస్తుంది.
9. అతిమధురం (Licorice), లేదా కేమోమిల్ల  వేసి టీ కాసుకుని, వడకట్టి తాగితే మంచి ఫలితం ఉంటుంది.
10. మంచి తేనెను  రాత్రి పడుకునే ముందు ఒక స్పూన్ త్రాగితే దగ్గు నెమ్మదించి, నిద్ర పడుతుంది.  

B Vitamin

విటమిన్	మరోపేరు	లోపంతో వచ్చే వ్యాధి	సమృద్ధిగా లబించే ఆహారం
B1	Thiamine	బెరిబెరి	బచ్చలి, వేరుశనగగింజలు, పెరుగు, బీన్స్,
			ముడిబియ్యం, కొర్రలు, నట్స్,
B2	Riboflavin	నోరు, పెదవులు,	చిలగడదుంప, పుట్టగొడుగుల, చీజ్,
		ఎరుపు, పగుళ్ళు	బాదం, నువ్వులు, సజ్జలు, ఆకుకూరలు
B3	Niacin	పెల్లెగ్ర	మాంసం, ఈస్ట్,  మస్రూం, పల్లీలు, లివరు,
			అండుకొర్రలు, చేపలు,  పంది మాంసము
B4	Adenine	కండరాల బలహీనత	లవంగాలు, జీలకర్ర, అల్లం, టొమాటోలు,
			స్ట్రాబెర్రీ, మంచి తేనె,
B5	Pantothenic Acid	కాళ్ళు మంటలు ,	మాంసము, ఆకుకూరలు,పుట్టగొడుగులు,
		కురుపులు, పుండ్లు	లివర్, కోడిగ్రుడ్లు,
B6	Pyridoxine	రక్తహీనత	బొప్పాయి, సోయాబీన్, చిక్కుళ్ళు,
			కమలాలు, చిరుధాన్యాలు, ఈస్ట్,
B7	Biotin	జీర్ణాశయవ్యాదులు,	బచ్చలి, బ్రకోలి, చిలగడదుంప, సోయాబీన్
		ఎగ్జిమా	గ్రుడ్డు పచ్చసొన, మాంసం, లివరు, ఈస్ట్
B8	Inositol	హార్మోన్ అసమతులన	పల్లీలు, అరటి,ద్రాక్ష, ఈస్ట్, మాంసము,
			క్యాబేజీ, సోయాబీన్, నిమ్మపండ్లు,నట్స్,
B9	Folic Acid	డిఎన్ఏ లోపాలు	బ్రకోలి, బీట్రూట్, యాస్పరాగస్, అవకాడో,
			బొప్పాయి, సోయాబీన్, కమలాలు,అరటి
B10	PABA	చర్మకణాలు పై	పెరుగు,బచ్చలి, పుట్టగొడుగులు,తవుడు,
		ఫ్రీరాడికల్స్ దాడి	సన్ ప్లవర్ గింజలు, గోదుమ మొలకలు,
B11	Salicylic Acid	డిఎన్ఏ, RNA లలో	కలే, బచ్చలి, క్యాబేజీ, బంగాళదుంప,
		లోపాలు, ఆకలిలేమి,	చేపలు, గ్రుడ్లు, కమలాలు
B12	Cobalamine	నరాల బలహీనత	మాంసం, పన్నీరు, పంది మాంసం, బీఫ్,
			కోడిమాంసం, లివరు, చేపలు, గ్రుడ్లు
B13	Orotic Acid	స్క్లెరోసిస్	ఆవుపాలు, క్యారట్, బీట్రూట్, ముల్లంగి,
			లివరు, దుంపకూరలు
B14	Betaine	రక్తహీనత	ఈస్ట్, వైన్, కొర్రలు, సామలు, బచ్చలి,
			బీట్రూట్, చిలగడదుంప, పుట్టగొడుగులు
B15	Pangamic Acid	గుండెజబ్బులు	మొక్కజొన్నలు, ఈస్ట్, ఎప్రికాట్ గింజలు
			ఎర్రగుమ్మడి, బీఫ్, ముడిబియ్యము
B17	Amygdalin	క్యాన్సర్	బ్రకోలి, పార్సలె, అవిసె గింజలు, అరికెలు,
			బార్లీ , కొర్రలు, బాదం గింజలు, జీడిపప్పు